Çalışanların güvencesi işsizlik ödeneği 10 aya kadar brüt ücretin yüzde 40'ı kadar ödeniyor. Üstelik sadece işten atılanlar değil, istifa edenler de belli şartlarla bu maaşı alabiliyor Her çalışanın arzusu iyi bir sosyal güvence ve sonunda kavuşacağı rahat bir emeklilik yaşamaktır. Ama çalışma hayatında işsiz kalma riski de her zaman var. Belli süre ve oranlarla ödenen işsizlik maaşı, insanların aynı standartta olmasa da hayatlarını devam ettirmelerine yardımcı oluyor. Her çalışanın işsizlik maaşı hakkı var. Çünkü sigorta primleri yatırılırken bu kapsamda ücretlerimizden kesinti yapılıyor. Bu kesintiler de brüt maaşımızdan yüzde 1 sigortalı, yüzde 2 işveren ve yüzde 1 devlet payıyla gerçekleşiyor.
HAKLI FESİH ÖNEMLİ
Fakat işsizlik maaşı almanın bazı şartları var. Birinci ve en önemli şart; kendi istek ve kusuru dışında işini kaybetmiş olmak. Yani Türkçesi işten çıkartılmak… Bunun istisnasını başlıkta belirttim, onu aşağıda anlatacağım. İşten çıkmadan önceki 120 gün prim ödeyip çalışmak da gerekiyor. Bununla birlikte son 3 yıl içinde en az 600 gün süreyle işsizlik sigortası primi ödemiş olmak. Yani sigortalı olarak çalışmış olma şartı da var. Gelelim istifa meselesine… İşsizlik maaşı alacak olanların içine kendi isteği ile ayrılanları da katıyoruz. Çünkü çalışma hayatında 'haklı fesih' diye bir kavram var. Siz işyerinden haklı bir sebeple ayrılmışsanız, ihbar hariç kıdem tazminatı ve işsizlik maaşı alabiliyorsunuz.
HAKKINIZ BULUNUYOR
Haklı feshe, işverenin ahlak ve iyi niyet hallerine uymayan davranışları sebep gösterilebilir. İşyerinin el değiştirmesi veya başkasına geçmesi, kapanması, işin veya işyerinin niteliğinin değişmesi nedenleriyle işten çıkarılmış olmak da işsizlik maaşını gerektirir. Yine işverenin işçinin hakkını ödememesi, maaşını eksik göstermesi gibi durumlarda da haklı fesih devreye girer ve istifa halinde işsizlik maaşı alınır.
ÜST LİMİT VAR
İşsizlik maaşı son 4 ayda (120 gün) alınan brüt ücretin ortalamasının yüzde 40'ıdır. Yani 1.000 lira brüt ücreti olan bir çalışanın alacağı işsizlik maaşı 400 liradır. Bundan küçük bir miktar damga vergisi kesintisi de var. Her maaşın yüzde 40'ını işsizlik maaşı olarak almak da mümkün değil. Yani brüt maaşı 5 bin lira olan birisi 2 bin lira işsizlik maaşı alamıyor. Burada sınır o yılki asgari ücretin yüzde 80'i olarak belirleniyor. Yani bu yıl için alınacak en yüksek işsizlik maaşı 856 lira 80 kuruş oluyor. İşsizlik maaşı sigortalının durumuna göre 6 ila 10 ay arasında ödeniyor. Bu da sizin yatırdığınız prim gününe göre belirleniyor. 600 gün prim ödeyen 6 ay, 900 gün ödeyen 8 ay, bin 80 gün ödeyen 10 ay maaş alıyor.
DİKKAT!
30 GÜN ÖNEMLİ İspatlayabileceğiniz zorunlu haller dışında işten ayrıldıktan sonra, 30 gün içinde çıkış belgelerinizle en yakın İŞKUR'a başvurmanız gerekiyor. Eğer bu süreyi geçirirseniz geçen zaman kadar alacağınız maaşın süresi de azalacaktır. Bunun için 30 günü geçirmemeye bakın. SAKIN YAPMAYIN İşsizlik maaşı alırken, çalışmak mümkün değil. Kayıtlı ya da kayıtsız çalışırsanız bunu gizlemeyin. Eğer bu tespit edilirse işsizlik maaşınız kesilir. O süre içinde aldığınız paralar da sizden faiziyle geri tahsil edilir. İşverenle anlaşıp çift maaş almaya kalkanları duyuyoruz. Bu, kanunen de suçtur.
08.02.2014 Sabah Gazetesi Faruk Erdem yazısı
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder